Ik had hem nooit van dichtbij gezien. Meestal zag ik hem op een afstand over zijn eigen boerenland lopen wanneer ik over de weg naar huis fietste. Dan bleef hij me volgen met ogen die als wespenangels in mijn rug haakten. Alsof hij me wilde steken en daarna verlammen. Als een bezetene fietste ik naar huis. Thuisgekomen smeet ik mijn fiets in de schuur en rende naar binnen.

“Was het weer zover?” vroeg mijn moeder en lachte fijntjes.

“Je zult er wel aan wennen, mannen zijn nu eenmaal jagers”.

“Hoezo, hij had helemaal geen geweer bij zich” hijgde ik in mijn domme onschuld.

”Ach, je komt er nog wel achter kind”. Het was een van haar vaste gezegdes.

Ik snapte niks van mannen en nog minder van jagers. Wel voelde ik hoe mijn lichaam hier nieuwsgierig en geprikkeld op reageerde. Ik was dertien, geen kind en geen vrouw. Mijn plan was: alles en nog veel meer uit dit leven halen. In ieder geval meer dan mijn moeder, die met een boerenknecht getrouwd was en als enig uitje schoonmaken mocht op de boerderij.

Die enge buurman, waar we nooit kwamen, woonde slechts een paar honderd meter bij ons vandaan.

Het was een warme septemberdag. Toen de school uitging fietste ik naar huis om me snel te verkleden. Met aardappels rapen kon ik extra geld verdienen voor een duster. Nog maar net in de raappositie, met vóór me het stuk gerooide aardappels, naderde zijn korte gestalte. Het was de oude boer van hiernaast. Zijn ogen verslonden mijn lichaam. Toen we als arbeidersgezin hier kwamen wonen zei mijn moeder over hem: “Zorg dat je nooit met deze man alleen bent, want deugt niet”.

En daarbij, ik maakte zelf wel uit wat ik deed. Ik had ervoor kunnen kiezen om weg te lopen. Maar ik wilde zó graag de roze gewatteerde duster met kanten ruches kopen, die ik in de manufacturenwinkel gezien had, dat ik het metaaldraden mandje voor me uit bleef schuiven. Vól moest die mand, en de volgende ook. Met twee handen tegelijk raapte ik zoveel mogelijk aardappels in één keer. Als ik flink doorwerkte, kon ik wel vijf mandjes in een half uur halen.

Toen hij vlak voor me stond, sprak hij me vanuit de hoogte aan. Met zijn linkerlaars trapte hij enkele aardappels die ik nog moest rapen, diep de klei in. Mijn moeders woorden maalden door mijn hoofd.

“Zo, wie ben jij?” vroeg hij, zijn onderlip naar voren duwend. Ik wist niets uit te brengen, terwijl ik toch niet op mijn mondje gevallen was. Omdat ik pasgeleden mijn lange haar in een “beatle-kopje” had laten knippen, kon ik mijn gezicht niet verbergen.

“Ben jij van híér?” ging hij verder en stak zijn duimen achter zijn bretels waardoor zijn buik naar voren helde. Ik zat op mijn knieën en liet mijn achterwerk langzaam op mijn enkels zakken. Mijn ogen strak gericht op een punt aan de horizon, kon ik zijn ogen vermijden. Slechts het standsverschil, dat ik een dertienjarige dochter van de boerenknecht en híj landeigenaar van hiernaast was, zorgde ervoor dat ik niet wegvluchtte.

“Ja, ik woon sinds een jaar naast boer van Beem”, antwoordde ik kortaf.

Ik krabbelde omhoog en bekeek mijn vieze handen uitvoerig. Ik voelde hoe zijn ogen mijn lichaam aftastten en voelde me steeds onbehaaglijker. Toen ineens, keerde hij zich, zonder te groeten om, en beende over de nog ongerooide aardappelruggen richting boerderij. Met trillende handen streek ik de vieze vingers door mijn haar. Kleikorreltjes vielen naar beneden. Mijn adem stokte, mijn keel hoestte stof uit.

Mijn hoofd draaide zich af naar de nog ongerooide aardappelruggen die bedekt waren met blauwwitte bloempjes, die op hun groene loof zachtjes met de wind meebewogen. Nog één keer keek ik. Zijn bruine manchester broek slobberde om zijn benen. Vastbesloten geld te verdienen, zakte ik weer door mijn knieën. En dacht alleen nog aan de dertien gulden voor mijn duster.

Na het aardappelseizoen kwam boer van Beem bij ons aan huis. Hij kwam nooit zomaar langs. “Willem”, zei hij tegen mijn vader, “Het is al dagen stil op de boerderij van de oude boer hiernaast. Wil je er eens gaan kijken?”

“Ik ga niet alleen”, verweerde mijn vader zich, terwijl hij stuurs lángs de jonge boer keek. Samen gingen ze poolshoogte nemen. Nooit vergeet ik de uitdrukking op mijn vaders gezicht, toen hij terugkwam. Op mijn moeders vragende blik knikte hij zwijgend. Zijn ogen in een donkere blik naar binnen gekeerd.

Vooraf had de boer een uitgebreide maaltijd tot zich genomen. Een mierenkolonie en strontvliegen waren bezig de overblijfselen op te ruimen. Hij had een dik touw bij de ijzerwarenwinkel aangeschaft.

“Hij deed vieze dingen met jongens, hij moest zitten”, zei mijn moeder.

“Blijkbaar wilde hij liever hangen dan zitten”, giechelde ze en wriemelde zenuwachtig aan de stof van haar schort.

Mijn jongere buurjongens die dichter bij de man woonden en waar ik soms mee speelde, waren die dag achter de mannen aangeslopen. Jammer genoeg had geen van de vaders het ze verboden. Op een middag trof ik ze vechtend over de grond aan.

“Hou op”, stampvoette ik. Toen ze mij opmerkten kwam er verandering in de kluwen. Grijnzend kwamen ze op mij af. Schel lachend draaiden ze bokkensprongen makend om me heen. “Zo ging het, zijn ogen puilden uit zijn gezicht. Kijk zo”.

De oudste tilde de jongste omhoog terwijl zijn handen diens keel dichtknepen. Dunne jongensbenen spartelden amper boven de grond. Het gepijnigde gezicht zwol rood op. “Nee, niet doen”, schreeuwde ik en sloeg mijn handen voor mijn gezicht. Door mijn vingers heen zag ik hoe die grote almaar bleef doorgaan. Machteloos en te bang dat ze mij ook zouden pakken, bleef ik trillend stilstaan. Vastgekleefd aan de vloer. Toen het gekreun wegstierf ging ik er als een haas vandoor.

Vroege zonnestralen verlichten de slaapkamer. Aan de kastdeur hangt mijn roze duster. De enge boer hebben ze begraven. De buurjongens hoef ik voorlopig niet meer te zien.

Copyright